- Katılım
- 20 Eylül 2010
- Mesajlar
- 205
- Reaction score
- 22
Hem dillerle ve onların değişik yönleriyle uğraşmayı seven hem de bu işten (miktarı pek de önemsemeksizin) para kazanmak isteyen kişilere verilebilecek nacizane tavsiyelerdir. İşbu tavsiyeler, hem çevirinin yapılmasında etkili olabilecek püf noktalarına hem de çeviri piyasasının acımasızlığına ve kurt kapanında kendinizi nasıl savunacağınıza dair malumat içermektedir. Tabi bi tutam da kişisel deneyim.
Başlayalım o vakit. Önce bi piyasayı tanımak lazım tabii:
Çevirmenlik piyasasında durum nasıl?
Öncelikle bu işin başlarında azıcık itip kakılmaya, yapıldığınız işin küçümsenmesine alışın. Zira "ben çevirmenim" dediğinizde "şimdi herkes çeviri yapıyor zaten" diyerek yaptığınız işi küçümseyenler olacaktır. Onlara aldırmayın. Yarın bi gün kalibrelerini aşan bi iş olduğunda mutlaka size geleceklerdir. O zaman onlara döner koltukta meşhur fakir ama gururlu gençkonuşmasını yaparsınız.
Ücretsiz çeviri yapmayın
Etrafınızda mutlaka abi bir çeviri vardı adamları olacaktır. Hele ki üniversitede çeviri yaptığınıza dair duyumlar alındıysa etraftan bu insanların sayısı daha da artar. Son derece yüzsüz olup "ya abi ne olacak 2-3 sayfa çeviriver işte" diye gelirler, bi bakarsınız ki önünüzde 20 sayfa teknik çeviri duruyor. Asla taviz vermeyin bunlara, çok çok samimi bi arkadaş değilse de çatır çatır paranızı alın.
Yeminli tercümanlık dedikleri nedir?
Yeminli tercüman olacağım diye derde düşmeyin. Hiç bir şey olmuyor yemin alınca. Hatta noter sizin hakkınız olan parayı tercüme ücreti adı altında faturaya yansıtıp kendi cebine indirerek daha da sinir ediyor. Evinizde paşa paşa freelance yapın. (bkz: yazılı tercümelerin noter tarafından onaylanması)
Çevirmenlikte ücret anlaşması çok önemlidir
Para konusu konuşmadan tercümeye asla başlamayın. "hele sen bi yap da bakarız" zihniyeti sonunuz olur; zira çeviri bittiğinde dirsek çevirerek para içinde peşinde koşturmayı seven bi millet bizimkisi. El emeği her işte olduğu gibi çeviride de "ya ne yaptın ki altı üstü?" deyip işin içinden çıkan yüzsüzler bolca mevcut olacaktır. Fiyat tarifesine gelince, genelde çeviri karakter hesabıyla yapılır ve 1000 karakter için 12 lira civarı bi fiyat makuldur. Tabii freelance için. Ana dilden ikinci dile yapılan çeviriler daha zorlayacağından bu tür çevirilerde 2 lira fazla ücret talep etmek de iyi olabilir.
Tercüme bürolarının fiyatlarına bakıp umutsuzluğa düşmeyin ya da düşük fiyata tercüme yaptığınızı düşünmeyin. Orası bi işletme olduğundan ve ek masrafları bulunduğundan doğal olarak 1000 karakter fiyatı daha fazla olacaktır. Zaten bu tür bi yere gittiğinizde size bu fiyat 20 lira civarında söylenecektir. Bunun da 8-10 lira civarını tercümana verir büro, gerisini cebellezi yapar. Kapitalist düzen yani.
Gelelim işin teknik boyutuna:
Çeviri işini sevmiyorsanız kendinizi zorlmayın
Öncelikle çeviri sevilmeden yapılacak işler listesinde sonuncu sırada gelir. Çevirmeyi, cümlelerin içine akmayı sevmiyorsanız, sırf elime para geçsin mantığıyla bu işi yapıyorsanız, ne bu işi doğru düzgün yapabilirsiniz, ne de sizin paraya ihtiyacınız olduğunu anladığından ölü fiyatına size çeviri yaptırmak isteyen sömürücü bünyelere engel olabilirsiniz. Sev kardeşim.
Okuyarak çeviri becerinizi geliştirin
İyi bir okuyucu olmak, iyi bir çevirmen olmanın ön koşuludur. Çok okumayan biri çeviri yapabilir evet, ama iğreti durur. Okumanın önemi cidden çok büyük. Sırf kelime dağarcığınızı geliştirmesi ve cümle yapılarını daha kolay kurabilmeniz açısından bile okumanın çeviriye olan etkisi büyüktür. Örneğin benim gibi az okursanız*karşılaştığınız sıradan kelimeleri bile hedef metinin içine yedirirken zorlanırsınız ve bu da ciddi manada zaman kaybına neden olur.
Terminoloji çalışması kesinlikle yapın
Terminoloji çalışması da çeviride, okumanın ardından, en önemli ikinci unsurdur. Ancak terminoloji, kitap okumak yerine dergi, gazete gibi ilgi duyduğunuz alana yönelik yazılı organları takip etmekle daha kolay gelişir. Mesela siyasetle ilgili bir haberin türkçe ve ingilizce versiyonlarını karşılaştırarak takip etmek gündemdeki ifadelerin terminolojisini de yakalamanızı sağlayacaktır. Örnek: demokratik açılım=democratic initiative gibi. Bu tür ifadeler gazete ve dergi gibi güncel ve süreli yayınlar ile öğrenilebilir.
Dil bilgisi kurallarını bilmelisiniz
Her ne kadar terminoloji bilgisi geliştirilebilir olsa da çeviri dil bilgisi konusunda hata kabul etmez; zira dil bilgisi konuları sınırlıdır ve bunlara tamamıyla aşina olmak zor bi iş değildir. Yeterli kelime dağarcığına sahip olduğunuz takdirde dil bilgisini 1 sene içinde ayrıntısıyla halledebilirsiniz. Dil bilgisi aynı zamanda tek bakışta uzun cümlelerin yapılarını ayırt etmenize de yarayacağından başlıca yardımcınızdır. "özne bu mu yoksa o tümleç miydi ya?" gibi bocalamalar size zaman kaybettirmekle kalmaz; aynı zamanda çevirinin "çeviri kokmasına" neden olur.
Dar alanda çevirmenlik yapın
Çeviri yapmadan önce yapılacak ön çalışma da gayet önemlidir. Eğer başarılı bi çevirmen olmak istiyorsanız bütün alanlarda çeviriden ziyade tek bi alanda yoğunlaşmanızı öneririm. Çünkü her alanda çeviri demek her gelen çeviride uzunca bi ön araştırma zorunluluğu demektir ki bu da genelde kısıtlı zaman diliminde çevirinin teslimini isteyen müşterilerin olduğu bi piyasada sıkıntı çıkarır. O yüzden bi alana çevirmenliğe başlamadan önce yoğunlaşarak gerekli kemik terminolojiyi edinin ve sürekli o alanda çeviri yaparak ön araştırma süresini en aza indirmeye bakın.
Çeviri sonrası proofreading
Çevirinin sonunda yapılmasına rağmen en az çeviri sürecinin kendisi kadar önemli olan kısım da kontrol yani proofreading kısmıdır. Burada çevirinizi allayıp pullayarak, anlam kayması açısından düzeltmeler yaparak ve telaffuz hatalarını gidererek hazır hale getirmek önemlidir. Çeviri kontrolü çevirinin hemen ardından kaynak ve hedef metin kontrol edilerek ya-pıl-maz! Çeviriye son noktayı koyduktan sonra dosyanızı kapatıp dinlenmeye çekilin. Aradan bi kaç saat hatta mümkünse bi gün geçsin. Ondan sonra yapılacak bi kontrolde yaptığınız hataları görmek çok daha kolay olacaktır; tecrübeyle sabittir. Yani saatlerce süren bi çeviri deneyiminden sonra pelte olmuş bi beyinle yapılan kontrol işe yaramaz. Azıcık soğusun o çeviri, ondan sonra tadına bakın.
Çevirmenlik için acele etmeyin
Diyelim ki çeviriye başladınız ama berbat gibi metinler çıkarıyorsunuz. Dert etmeyin. Çeviri yapa yapa gelişir ancak. Sakın ama sakın çeviri nasıl yapılır gibi basmakalıp kurallar koymaya çalışan kitap, yorum vs. Şeylere kulak asmayın. Çünkü çeviri denilen işte doğru yoktur. Bir metin onlarca farklı bi şekilde çevrilebilir ve hepsi de anlamı aynı şekilde verebilir. İyi çeviriden kasıt, genel olarak anlam kayması yaşamayan çeviridir.
Teşekkürler, cevirimanyagi
Başlayalım o vakit. Önce bi piyasayı tanımak lazım tabii:
Çevirmenlik piyasasında durum nasıl?
Öncelikle bu işin başlarında azıcık itip kakılmaya, yapıldığınız işin küçümsenmesine alışın. Zira "ben çevirmenim" dediğinizde "şimdi herkes çeviri yapıyor zaten" diyerek yaptığınız işi küçümseyenler olacaktır. Onlara aldırmayın. Yarın bi gün kalibrelerini aşan bi iş olduğunda mutlaka size geleceklerdir. O zaman onlara döner koltukta meşhur fakir ama gururlu gençkonuşmasını yaparsınız.
Ücretsiz çeviri yapmayın
Etrafınızda mutlaka abi bir çeviri vardı adamları olacaktır. Hele ki üniversitede çeviri yaptığınıza dair duyumlar alındıysa etraftan bu insanların sayısı daha da artar. Son derece yüzsüz olup "ya abi ne olacak 2-3 sayfa çeviriver işte" diye gelirler, bi bakarsınız ki önünüzde 20 sayfa teknik çeviri duruyor. Asla taviz vermeyin bunlara, çok çok samimi bi arkadaş değilse de çatır çatır paranızı alın.
Yeminli tercümanlık dedikleri nedir?
Yeminli tercüman olacağım diye derde düşmeyin. Hiç bir şey olmuyor yemin alınca. Hatta noter sizin hakkınız olan parayı tercüme ücreti adı altında faturaya yansıtıp kendi cebine indirerek daha da sinir ediyor. Evinizde paşa paşa freelance yapın. (bkz: yazılı tercümelerin noter tarafından onaylanması)
Çevirmenlikte ücret anlaşması çok önemlidir
Para konusu konuşmadan tercümeye asla başlamayın. "hele sen bi yap da bakarız" zihniyeti sonunuz olur; zira çeviri bittiğinde dirsek çevirerek para içinde peşinde koşturmayı seven bi millet bizimkisi. El emeği her işte olduğu gibi çeviride de "ya ne yaptın ki altı üstü?" deyip işin içinden çıkan yüzsüzler bolca mevcut olacaktır. Fiyat tarifesine gelince, genelde çeviri karakter hesabıyla yapılır ve 1000 karakter için 12 lira civarı bi fiyat makuldur. Tabii freelance için. Ana dilden ikinci dile yapılan çeviriler daha zorlayacağından bu tür çevirilerde 2 lira fazla ücret talep etmek de iyi olabilir.
Tercüme bürolarının fiyatlarına bakıp umutsuzluğa düşmeyin ya da düşük fiyata tercüme yaptığınızı düşünmeyin. Orası bi işletme olduğundan ve ek masrafları bulunduğundan doğal olarak 1000 karakter fiyatı daha fazla olacaktır. Zaten bu tür bi yere gittiğinizde size bu fiyat 20 lira civarında söylenecektir. Bunun da 8-10 lira civarını tercümana verir büro, gerisini cebellezi yapar. Kapitalist düzen yani.
Gelelim işin teknik boyutuna:
Çeviri işini sevmiyorsanız kendinizi zorlmayın
Öncelikle çeviri sevilmeden yapılacak işler listesinde sonuncu sırada gelir. Çevirmeyi, cümlelerin içine akmayı sevmiyorsanız, sırf elime para geçsin mantığıyla bu işi yapıyorsanız, ne bu işi doğru düzgün yapabilirsiniz, ne de sizin paraya ihtiyacınız olduğunu anladığından ölü fiyatına size çeviri yaptırmak isteyen sömürücü bünyelere engel olabilirsiniz. Sev kardeşim.
Okuyarak çeviri becerinizi geliştirin
İyi bir okuyucu olmak, iyi bir çevirmen olmanın ön koşuludur. Çok okumayan biri çeviri yapabilir evet, ama iğreti durur. Okumanın önemi cidden çok büyük. Sırf kelime dağarcığınızı geliştirmesi ve cümle yapılarını daha kolay kurabilmeniz açısından bile okumanın çeviriye olan etkisi büyüktür. Örneğin benim gibi az okursanız*karşılaştığınız sıradan kelimeleri bile hedef metinin içine yedirirken zorlanırsınız ve bu da ciddi manada zaman kaybına neden olur.
Terminoloji çalışması kesinlikle yapın
Terminoloji çalışması da çeviride, okumanın ardından, en önemli ikinci unsurdur. Ancak terminoloji, kitap okumak yerine dergi, gazete gibi ilgi duyduğunuz alana yönelik yazılı organları takip etmekle daha kolay gelişir. Mesela siyasetle ilgili bir haberin türkçe ve ingilizce versiyonlarını karşılaştırarak takip etmek gündemdeki ifadelerin terminolojisini de yakalamanızı sağlayacaktır. Örnek: demokratik açılım=democratic initiative gibi. Bu tür ifadeler gazete ve dergi gibi güncel ve süreli yayınlar ile öğrenilebilir.
Dil bilgisi kurallarını bilmelisiniz
Her ne kadar terminoloji bilgisi geliştirilebilir olsa da çeviri dil bilgisi konusunda hata kabul etmez; zira dil bilgisi konuları sınırlıdır ve bunlara tamamıyla aşina olmak zor bi iş değildir. Yeterli kelime dağarcığına sahip olduğunuz takdirde dil bilgisini 1 sene içinde ayrıntısıyla halledebilirsiniz. Dil bilgisi aynı zamanda tek bakışta uzun cümlelerin yapılarını ayırt etmenize de yarayacağından başlıca yardımcınızdır. "özne bu mu yoksa o tümleç miydi ya?" gibi bocalamalar size zaman kaybettirmekle kalmaz; aynı zamanda çevirinin "çeviri kokmasına" neden olur.
Dar alanda çevirmenlik yapın
Çeviri yapmadan önce yapılacak ön çalışma da gayet önemlidir. Eğer başarılı bi çevirmen olmak istiyorsanız bütün alanlarda çeviriden ziyade tek bi alanda yoğunlaşmanızı öneririm. Çünkü her alanda çeviri demek her gelen çeviride uzunca bi ön araştırma zorunluluğu demektir ki bu da genelde kısıtlı zaman diliminde çevirinin teslimini isteyen müşterilerin olduğu bi piyasada sıkıntı çıkarır. O yüzden bi alana çevirmenliğe başlamadan önce yoğunlaşarak gerekli kemik terminolojiyi edinin ve sürekli o alanda çeviri yaparak ön araştırma süresini en aza indirmeye bakın.
Çeviri sonrası proofreading
Çevirinin sonunda yapılmasına rağmen en az çeviri sürecinin kendisi kadar önemli olan kısım da kontrol yani proofreading kısmıdır. Burada çevirinizi allayıp pullayarak, anlam kayması açısından düzeltmeler yaparak ve telaffuz hatalarını gidererek hazır hale getirmek önemlidir. Çeviri kontrolü çevirinin hemen ardından kaynak ve hedef metin kontrol edilerek ya-pıl-maz! Çeviriye son noktayı koyduktan sonra dosyanızı kapatıp dinlenmeye çekilin. Aradan bi kaç saat hatta mümkünse bi gün geçsin. Ondan sonra yapılacak bi kontrolde yaptığınız hataları görmek çok daha kolay olacaktır; tecrübeyle sabittir. Yani saatlerce süren bi çeviri deneyiminden sonra pelte olmuş bi beyinle yapılan kontrol işe yaramaz. Azıcık soğusun o çeviri, ondan sonra tadına bakın.
Çevirmenlik için acele etmeyin
Diyelim ki çeviriye başladınız ama berbat gibi metinler çıkarıyorsunuz. Dert etmeyin. Çeviri yapa yapa gelişir ancak. Sakın ama sakın çeviri nasıl yapılır gibi basmakalıp kurallar koymaya çalışan kitap, yorum vs. Şeylere kulak asmayın. Çünkü çeviri denilen işte doğru yoktur. Bir metin onlarca farklı bi şekilde çevrilebilir ve hepsi de anlamı aynı şekilde verebilir. İyi çeviriden kasıt, genel olarak anlam kayması yaşamayan çeviridir.
Teşekkürler, cevirimanyagi